พรสวรรค์หรือความสามารถพิเศษของเด็ก

     คุณพ่อคุณแม่หลายคน เมื่อได้ยินเกี่ยวกับเรื่อง ไอคิว –อีคิว ก็อาจจะอยากทราบว่า ลูกของเรานั้นมี ไอคิว-อีคิว สักเท่าไร และบางรายก็อาจพยายาม พาลูกไปตรวจวัดระดับสติปัญญา (IQ test) ซึ่งส่วนใหญ่แล้ว การวัดระดับสติปัญญา ที่มีการทำกันในปัจจุบัน จะเป็นการวัดความสามารถของเด็ก ในแง่ของ การใช้และเข้าใจภาษา, การรับรู้ และมองเห็นภาพ และการแปลผล, และความถนัดทางด้านคณิตศาสตร์ และการใช้เหตุผล

     ซึ่งแม้ว่าการตรวจต่างๆ เหล่านี้จะมีมาตรฐาน และมีความเป็นสากลดีพอควร แต่ในบางครั้ง ก็ยังมีข้อจำกัดที่อาจจะไม่ได้วัดความสามารถทางด้านอื่นๆ ของเด็ก หรือในบางกรณี ผลที่วัดได้ ก็อาจมีผลกระทบจากวัฒนธรรมและการเลี้ยงดูที่แตกต่างกันบ้าง ทางเชื้อชาติ และการใช้ภาษา

     นักจิตวิทยา Howard Gardner ได้พบว่า มีพรสวรรค์ หรือความสามารถพิเศษในด้านความฉลาดของมนุษย์ 7 แบบ ที่มีส่วนสำคัญ ในการผลักดันให้คนๆ หนึ่งประสบความสำเร็จในชีวิต จึงได้รวบรวมมาให้คุณพ่อคุณแม่ลองศึกษาดูว่า ลูกของเรานั้นจะมีพรสวรรค์หรือความสามารถพิเศษในด้านไหน เพื่อที่เราจะได้ช่วยให้ลูก ได้ใช้พรสวรรค์ที่เขามี ให้เป็นประโยชน์แก่เขาในอนาคต

1. ความสามารถทางด้านภาษา (Linguistic Intelligence)

     เด็กที่มีพรสวรรค์ด้านภาษานี้ จะมีความสามารถในการพูด รู้จักคำศัพท์ และความหมายของคำได้ดี สามารถแสดงความคิดเห็นของตนเองได้ดี และชัดเจน และค้นพบว่า การใช้ภาษาที่เขามีความถนัดนั้น เป็นรางวัล เป็นความสุข เป็นความชื่นชม ที่ทำให้เขาพอใจ เด็กเหล่านี้จะชอบอ่านหนังสือ, ชอบเขียน, และเล่าเรื่องต่างๆได้ดี เขาจะชอบเล่นเกม ที่เกี่ยวกับการใช้คำศัพท์ต่างๆ โดยเฉพาะคำที่พูดยากๆ เข่น “โคมเขียวคว่ำเช้า-โคมขาวคว่ำค่ำ”, “กินมันติดเหงือก-กินเผือกติดฟัน” หรือท่องอาขยาน, โคลง, กลอน, ร้อยแก้ว-ร้อยกรอง ฯลฯ เขาจะมีวิธีใช้คำต่างๆ มาช่วยในการจัดหมวดหมู่ และในการจำเรื่องต่างๆ ตัวอย่างเช่น “ผู้ใหญ่หาผ้าใหม่ให้สะใภ้ใช้คล้องคอ ……..” ก็เป็นการนำคำศัพท์ต่างๆ ที่เป็นหมวดหมู่ ( ไม้ม้วน ในภาษาไทย) มาทำให้จำง่าย ก็แต่งโดยผู้ที่มีพรสวรรค์ทางด้านภาษาเช่นกัน

2. ความสามารถทางด้านการใช้เหตุผล และคณิตศาสตร์ (Logical-Mathematical Intelligence)

     แม้ว่าจะยังเป็นเด็กวัยอนุบาล เด็กที่มีพรสวรรค์พิเศษเหล่านี้ จะมีวิธีคิดอย่างมีเหตุผล และเป็นขั้นเป็นตอน และเป็นระเบียบ เขาจะชอบที่จะค้นหา และแยกแยะสิ่งต่างๆ ให้เป็นหมวดหมู่ และจะสามารถจับความสัมพันธ์ของรูปแบบต่างๆ(patterns) เขาจะมีวิธีตรวจเช็คข้อสังเกตหรือความคิดของเขา เกี่ยวกับสิ่งต่างๆ ว่าเป็นอย่างไร และจะมีวิธีในการคิดคำนวณ (compute) ในสมองได้อย่างรวดเร็ว เกมที่เขาชอบ มักจะเป็นเกมที่ใช้เหตุผล และการวางแผนอย่างไตร่ตรอง เช่น หมากรุก เมื่อเด็กเหล่านี้โตขึ้น จะชอบครุ่นคิดถึงคอนเซปต์ต่างๆ ที่เป็นแอบสแตรก (นามธรรม) และมักจะมีคำถาม ที่ลึกซึ้งกว่าวัยของเขา เช่น “เวลา” เป็นสิ่งที่มีจริงหรือ ? และเด็กเหล่านี้จะรู้สึกคุ้นกับคอมพิวเตอร์ และรู้วิธีใช้มันอย่างที่คุณแทบไม่ต้องสอนเลย

3. ความสามารถทางด้านมิติ และความสัมพันธ์กับสิ่งอื่นๆ รอบข้าง (Spatial Intelligence)

     เด็กที่มีพรสวรรค์พิเศษนี้ จะมีความสามารถในการรับรู้ เรื่องของมิติของสิ่งของ และความสัมพันธ์กับสิ่งอื่นๆ รอบข้าง เช่น เขาจะบอกได้ทันทีว่า รู้สึกว่าห้องของเขาเปลี่ยนไป เมื่อคุณเปลี่ยนการจัดของในห้อง แม้แต่เพียงเล็กน้อย เขาจะใส่ใจกับรายละเอียด ของของต่างๆ ที่มีอยู่ด้วยกัน และรู้ถึงความสัมพันธ์ของสิ่งต่างๆ ที่มีผลต่อกันและกัน เด็กเหล่านี้ จะมีความสามารถในเชิงจินตนาการ แบบเห็นภาพปรากฏอยู่ตรงหน้า (visual image) ได้ดี และจะสามารถทำงานที่เกี่ยวกับศิลปะ และการก่อสร้างสิ่งต่างๆ ได้ดี และบางคนจะมีความสนใจ ในเรื่องของเครื่องยนต์กลไก เขาจะสามารถสร้างเครื่องกล หรือของเล่นที่มีกลไกต่างๆ ได้เองโดยใช้วัสดุต่างๆ ที่หาได้ง่าย แต่ถ้าในชั่วโมงการเรียน การสอนที่ต้องใช้ภาษาที่ฟังยาก หรือมีแต่พูดกันไปมา เช่น ประวัติศาสตร์หรือวรรณคดี เด็กเหล่านี้จะเบื่อ และอาจเผลอหลับได้ง่ายๆ (ลักษณะของ จิตรกร, มัณฑนากร, สถาปนิก, นักออกแบบ)

4. ความสามารถทางด้านดนตรี (Musical Intelligence)

     ความสามารถทางด้านดนตรี ของเด็กเหล่านี้จะแสดงออกมา ตั้งแต่ยังเล็ก และจะมีความรู้สึกที่ไวต่อเสียงต่างๆ ที่เขาได้ยิน โดยเขาจะฟังแยกเสียงต่างๆ ออก และสามารถจับจังหวะของเสียง และท่วงทำนองของเสียงต่างๆได้โดยง่าย หลายคนจะแสดงความสนใจ ในเครื่องดนตรีและจะพยายามเล่นมัน แต่บางคนก็อาจจะไม่เล่นเครื่องดนตรี แต่จะชอบสะสมเทป และซีดีเพลงต่างๆไว้ และชอบที่จะฟังดนตรีเป็นชีวิตจิตใจ เขาอาจจะรู้สึกว่า จะไม่สามารถมีสมาธิ ในการทำงานได้ถ้าไม่มีเสียงดนตรี

5. ความสามารถทางด้านสรีระ (Bodily-Kinesthetic Intelligence)

     เด็กเหล่านี้จะมีความสามารถพิเศษ ด้านการเคลื่อนไหวร่างกาย และสามารถแสดงออกทางด้านอารมณ์ โดยการสื่อผ่านการเคลื่อนไหวของร่างกาย เด็กที่มีพรสวรรค์พิเศษนี้ ต่อไปจะเป็นนักกีฬา, นักแสดง, และนักเต้น ที่เก่ง เขาจะไม่ค่อยชอบนั่งนิ่งๆ จะเต้นหรือขยับตัวให้เข้ากับจังหวะบ่อยๆ กิจกรรมที่เขาชอบ มักจะเป็นการเล่นสเกต, เต้นรำ, ว่ายน้ำ ฯลฯ

6. ความสามารถด้านการติดต่อสัมพันธ์กับผู้อื่น (Interpersonal Intelligence)

     เขาจะมีทักษะในการติดต่อกับผู้อื่นได้เป็นอย่างดี จะมีเพื่อนใหม่ได้เสมอ รู้ใจผู้อื่น และรับรู้ความรู้สึกของคนอื่นๆ ได้ดี เด็กที่มีลักษณะเช่นนี้ มักจะเป็นที่ชื่นชอบของเพื่อนๆ และมักจะได้รับเลือกให้เป็นผู้นำ และเจราจาแก้ปัญหาต่างๆ ซึ่งจากการที่เขามีพรสวรรค์เหล่านี้ในตัว ทำให้เขาชอบที่จะทำงานเพื่อส่วนรวม และชอบทำกิจกรรมต่างๆ ของห้องหรือโรงเรียน

7. ความสามารถด้านการเป็นตัวของตัวเอง (Intrapersonal Intelligence)

     เด็กที่มีพรสวรรค์พิเศษนี้ จะมีความมั่นใจในตนเองสูง และรู้ว่าตนเองคือใคร มีความต้องการอย่างไร และจะไม่ค่อยสนใจความรู้สึกของคนอื่น ไม่ค่อยสนใจว่า คนอื่นจะคิด,พูดถึงตนเองว่าอย่างไร เพราะการทำอะไรต่างๆ ของเขานั้นจะขึ้นกับความสนใจ และความเห็นของเขาเองเป็นหลัก กล่าวคือ มีจุดมุ่งหมายที่ชัดเจนของตนเอง และไม่หวั่นไหวง่ายๆ บางครั้งจะดูเหมือนเขาค่อนข้างเก็บตัว, ชอบอยู่คนเดียว, ชอบความเป็นส่วนตัว, เขาอาจจะไม่ได้มีเพื่อนๆ ชื่นชอบเขามากนัก แต่ด้วยลักษณะที่เป็นคนเด็ดเดี่ยว เชื่อมั่นในตนเอง และมีเป้าหมาย ก็จะทำให้เพื่อนๆ และคนที่รู้จักเขา ยอมรับเขาและชื่นชม ในความเป็นตัวของตัวเขาเองในที่สุด

พญ.จันท์ฑิตา พฤกษานานนท์